Voor Laakdal en Herselt is 2023 hét jaar van de kapellen! Twee van hun deeldorpen, gingen een samenwerkingsverband aan omtrent kapellen. Concreet vloeide dit project voort uit een samenwerking tussen de heemkringen van Laakdal (LWGH) en Herselt (Erfgoed Herselt) en de kerkfabrieken en parochies van Veerle en Blauberg.
Een kapelletje is een uiting van een volksdevotie in haar zuiverste vorm. Vele kapelletjes werden gebouwd om een gelofte te volbrengen of uit dank voor een genezing. Achter vele van onze kapelletjes zit een persoonlijk verhaal, een verhaal van mensen van hier, onze voorvaderen. Ze weerspiegelen dus stuk voor stuk ook allemaal onze eigen geschiedenis. Het zijn stuk voor stuk lokale erfgoedplekjes. Niet alleen de bouwwerkjes en beeldjes zijn van belang, maar dus ook de verhalen achter deze kleine bidoorden zijn op z’n minst even waardevol! Kapelletjes komen voor in alle vormen en maten. In onze streken komen grote stenen kapellen of grotten voor, maar vooral de kleine boom -en staakkapelletjes typeren onze streken in overvloed. De oorzaak hiervan is dat onze dorpen gelegen zijn langs de pelgrimswegen naar Scherpenheuvel. De meeste kapelletjes zijn aan Maria gewijd, andere zijn gewijd aan lokale heiligen. Onze inwoners waren fier op hun kapelletjes en ze zetten ze dan ook met plezier in de bloemetjes tijdens de meimaand. Voor deze traditie, van de meiversiering, kwamen alleen bidplaatsjes ter ere van Maria in aanmerking. Het kapelletje was de trots van de buurt. Er werd ‘gemeid’: de kapelletjes werden versierd volgens bepaalde richtlijnen en s ’avonds in de meimaand kwam men er in groep samen om te bidden. De laatste decennia stellen wij vast dat er jammer genoeg veel kapelletjes verdwijnen of niet worden onderhouden. Hoog tijd om deze bijzondere stukjes erfgoed opnieuw onder de aandacht te brengen!
Doel van dit project is het inventariseren van alle nog bestaande kapelletjes, klein en groot en in alle vormen en maten, langs onze Vlaamse wegen. Hiermee willen we de kapelletjes terug in de aandacht zetten en opnieuw een boost geven aan alles wat er leeft of leefde rond de kapelletjes. Met andere woorden de mensen opnieuw bewust maken van de waarde van kapelletjes en ze weer warm maken om ze in ere te houden.
Wat is het resultaat? Eén jaar lang trokken we langs Blabergse en Vejelse wegen om alle kapellen te beschrijven en fotograferen. Ook gingen we op zoek naar de historische achtergrond van de kapel, de tradities errond én wie in staat voor het onderhoud van de kapel of wie dit in de toekomst wenst te doen. Deze informatie hebben we verzameld door aan te bellen bij mensen in de buurt of rechtstreeks bij de eigenaars en ze te interviewen. Dit heeft boeiende verhalen opgeleverd, die enorme kenniswinst opleveren voor ons lokale erfgoed.
In 1996 stelde de LWGH al een inventaris op voor Veerle maar deze bleek 27 jaar na datum flink achterhaald te zijn. Hoog tijd voor een update dus! Voor Blauberg was het de eerste maal dat alle kapellen werden geïnventariseerd! Een unicum dus! In totaal werden in Veerle en Blauberg 110 kapellen opgelijst, voor Veerle alleen waren dit er 64 kapelletjes!
Om de verschafte informatie van deze inventaris te verspreiden en onze kapelletjes een keertje in de schijnwerpers te zetten plannen we deze zomer samen met onze partners een tentoonstelling over en fotozoektocht langs onze kapellen! De fotozoektocht loopt van 3 juni tot en met 10 september. Ze is in totaal 51 km lang, maar kan makkelijk opgesplitst worden in delen. De tocht neemt je mee langs bijzondere bidplekjes in Veerle en Blauberg, in totaal kom je zo’n 85 kapellen tegen. Je zal tijdens de fotozoektocht onderweg op zoek gaan naar 54 foto’s, allen houden ze verband met de kapellen die je passeert. Tijdens de tocht passeer je ook enkele kerken. Tussen deze kerken zal gedurende de ganse zomer een tentoonstelling reizen over kapellen. Tijdens je fietstocht kan je dus gerust even binnenspringen in één van de kerken (Veerle, Veerle-Heide en Blauberg) om deze tentoonstelling te bezichtigen. Zie onderaan voor de juiste data. Weet je nog extra informatie over een bepaald kapelletje in Veerle of Blauberg? Aarzel niet om ons te contacteren, we vullen graag onze inventaris aan! In een latere fase wordt dit project uitgebreid naar andere deeldorpen van Laakdal en Herselt.
Niet alleen deze inventarisatieactie en activiteiten zijn vrij uniek, minstens zo bijzonder is de lokale samenwerking die hieruit is voortgevloeid. Want om dit alles tot stand te brengen hebben de lokale heemkringen LWGH en Erfgoed Herselt samengewerkt met kerkfabriek & parochie van Veerle en de parochie & kerkfabriek van Blauberg. Een samenwerking die dus niet alleen de parochie-, gemeentegrenzen én de Varendonkse Beek overschrijdt, maar ook die van de erfgoedcellen en pastorale eenheden. Een unicum dat zeker voor herhaling vatbaar is! En zo zorgen de kapelletjes weer voor een soort van verbinding. Mooi toch he?!
Fietsfotozoektocht (03/06/2023-10/09/2023):
Deze fietszoektocht loopt van 3 juni 2023 tot en met 10 september 2023. De tocht is 51 km en neemt je mee langs 85 Blaubergse en Veerlese kapellen. De deelnemersprijs bedraagt 5 euro. Er zijn mooie prijzen te winnen en iedere deelnemer zal zich in september, wanneer de zoektocht afgesloten is, aan een kleine verrassing mogen verwachten.
Deelnameformulieren verkrijgbaar:
Veerle:
- Bloemen en planten Van Meeuwen (Rauwstraat 16)
- ’t Buurthuis (Zandstraat 13)
- ’t Krantje (Oude Geelsebaan 1)
- ’t Metteke (Veerledorp 36)
Blauberg:
- Tuincentrum Van Roie (Diestsebaan 40/1)
- Bambus SPAR Express (Blaubergsesteenweg 166)
- Apotheek Caroline Aerts (Averbodesesteenweg 25)
- Café Den IJzer (Blauberg 6), Mie Maan (Diestsebaan 28)
- Café René (Blauberg 16)
Tentoonstelling (03/06/2023-17/09/2023):
Naast de fotozoektocht zal er een kleine tentoonstelling op poten worden gezet met als centraal thema: ‘onze kapelletjes’. Deze tentoonstelling zal ‘reizen’ tussen de drie kerken van de bovengemelde parochies.
De tentoonstelling reist van Veerle, via Veerle-Heide naar Blauberg.
- 3-4 juni van 11-17u: O.-L.-Vrouw in de Wijngaardkerk te Veerle
- 5 juni – 10 september van 9-17u: Sint-Jozefwerkmankerk te Veerle-Heide
- 16 september van 9-17u: O.-L.-Vrouw Onbevlekt Ontvangenkerk te Blauberg
- 17 september van 9-18u: O.-L.-Vrouw Onbevlekt Ontvangenkerk te Blauberg
Feestelijke afsluiting project ‘Langs Blabergse en Vejelse wegen…’ (17/09/2023)
- 9u30 H. Mis gevolgd door processie naar de kapel van Sint-Cornelius te Blauberg tijdens de jaarlijkse Sint-Corneliusfeesten.
- Prijsuitreiking van de fotozoektocht te Blauberg (voor iedere deelnemer van de fotozoektocht wacht er een kleine verassing!)
Dit project werd gerealiseerd door LWGH, Erfgoed Herselt, kerkfabriek en parochie O.-L.-Vrouw en St.-Jozef Veerle, kerkraad en parochie O.-L.-Vrouw Onbevlekt Ontvangen Blauberg met ondersteuning van Cultuurraad Laakdal, Stuifzand en Landschapspark de Merode.
Contact of meer info via facebookpagina Langs Blabergse en Vejelse wegen (link: https://www.facebook.com/LangsBlabergseEnVejelseWegen) of via laakdal_herselt@hotmail.com.
Hou zeker de websites en sociale media van onze heemkundige kringen en parochies in de gaten voor de laatste nieuwtjes! (website heemkring Laakdal: www. lwgh-laakdal.be)
